ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem kojarzonym głównie z dziećmi. Jednak wiele osób, które w dzieciństwie miały ADHD, doświadcza objawów tego zaburzenia również w dorosłym życiu. Co więcej, niektórzy dorośli mogą nie być świadomi, że ich codzienne trudności wynikają właśnie z ADHD, ponieważ nigdy wcześniej nie byli zdiagnozowani. W rzeczywistości ADHD u dorosłych jest bardziej powszechne, niż mogłoby się wydawać, a jego objawy mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie zawodowe, społeczne i emocjonalne.
W tym artykule omówimy, jakie są objawy ADHD u dorosłych, jak wygląda proces diagnozy, a także przedstawimy strategie radzenia sobie z tym zaburzeniem, które mogą pomóc w poprawie jakości życia.
Objawy ADHD u dorosłych
ADHD u dorosłych może manifestować się na wiele różnych sposobów, a jego objawy różnią się od tych, które obserwuje się u dzieci. Zwykle dorośli z ADHD mają problemy z koncentracją, organizacją i impulsywnością, które mogą znacząco wpływać na ich życie zawodowe i prywatne. Oto najczęstsze objawy ADHD u dorosłych:
Trudności z koncentracją
Dorośli z ADHD często mają problemy z utrzymaniem uwagi, szczególnie podczas wykonywania rutynowych zadań, które są monotonne lub nudne. Mogą łatwo się rozpraszać, przeskakiwać z jednego zadania na drugie bez ukończenia żadnego z nich. Te trudności mogą wpływać na efektywność w pracy i codziennym życiu, co prowadzi do frustracji i stresu.
Problemy z organizacją
ADHD u dorosłych często objawia się problemami z organizacją czasu, przestrzeni i zadań. Osoby z ADHD mogą mieć trudności z planowaniem, zarządzaniem obowiązkami i dotrzymywaniem terminów. Mogą gubić przedmioty, zapominać o ważnych wydarzeniach lub spotkaniach, a także odczuwać chaos w codziennym życiu.
Impulsywność
Impulsywność jest kolejnym charakterystycznym objawem ADHD u dorosłych. Może objawiać się jako podejmowanie decyzji bez przemyślenia konsekwencji, nadmierne wydawanie pieniędzy, impulsywne zakupy, przerywanie innym podczas rozmowy lub problemy z kontrolowaniem emocji. Impulsywność może prowadzić do konfliktów interpersonalnych i problemów w życiu zawodowym.
Nadmierna aktywność wewnętrzna
Choć nadmierna aktywność fizyczna jest typowym objawem ADHD u dzieci, u dorosłych może przybierać formę nadmiernej aktywności wewnętrznej. Osoby z ADHD mogą odczuwać stały niepokój, trudności z relaksem, a także poczucie, że „muszą” być stale zajęte czymś, co sprawia, że trudno im odpocząć.
Problemy z kontrolowaniem emocji
Dorośli z ADHD mogą mieć trudności z kontrolowaniem swoich emocji. Często reagują nadmiernie, wybuchają gniewem, czują się zniechęceni lub sfrustrowani nawet w drobnych sytuacjach. Zmienne nastroje i impulsywność emocjonalna mogą prowadzić do problemów w relacjach z innymi ludźmi.
Trudności w relacjach międzyludzkich
ADHD wpływa także na relacje interpersonalne. Dorośli z ADHD mogą mieć trudności w utrzymywaniu stabilnych związków, zarówno zawodowych, jak i osobistych. Problemy z koncentracją, impulsywnością i organizacją mogą prowadzić do nieporozumień, konfliktów i nieporadności w budowaniu trwałych więzi.
Trudności z podejmowaniem decyzji
Osoby dorosłe z ADHD mogą mieć problemy z podejmowaniem decyzji. Wynika to z braku umiejętności skupienia się na danym problemie oraz trudności z oceną długofalowych konsekwencji swoich działań. Często unikają decyzji, co prowadzi do prokrastynacji i dalszych trudności.
Diagnoza ADHD u dorosłych
Diagnoza ADHD u dorosłych jest procesem złożonym, ponieważ objawy mogą być mylone z innymi zaburzeniami, takimi jak lęki, depresja czy zaburzenia osobowości. Dlatego ważne jest, aby diagnozę postawił doświadczony lekarz psychiatra, który ma szeroką wiedzę na temat ADHD.
Wywiad kliniczny
Pierwszym krokiem w diagnozie ADHD u dorosłych jest szczegółowy wywiad kliniczny. Zarówno lekarz psychiatra i psycholog zbiorą informacje na temat historii życia pacjenta, trudności, z jakimi się boryka, a także zapytają o objawy występujące w dzieciństwie. ADHD jest zaburzeniem rozwojowym, co oznacza, że objawy musiały występować od dzieciństwa, choć mogą być bardziej wyraźne w dorosłości.
Ocena objawów
Podczas procesu diagnozy pacjent odpowiada na pytania związane z obecnymi objawami ADHD, takimi jak problemy z koncentracją, organizacją, impulsywnością czy trudnościami w relacjach. Warto również skorzystać z testu DIVA-5, który przeprowadza psycholog diagnosta. Często sam psychiatra kieruje pacjenta właśnie na ten test, który ma potwierdzić lub wykluczyć wstępną diagnozę i pomóc w zrozumieniu, jakie trudności mają największy wpływ na życie pacjenta.
Wykluczenie innych zaburzeń
Diagnoza ADHD u dorosłych wymaga również wykluczenia innych zaburzeń, które mogą powodować podobne objawy. Należy upewnić się, że trudności z koncentracją, impulsywnością czy organizacją nie wynikają z depresji, zaburzeń lękowych, problemów z nadużywaniem substancji czy innych problemów zdrowotnych.
Współpraca z rodziną i bliskimi
Często w procesie diagnozy ADHD pomocna jest rozmowa z bliskimi pacjenta, którzy mogą dostarczyć dodatkowych informacji na temat zachowań danej osoby. Opinie osób z otoczenia mogą być wartościowe w ocenie codziennych trudności i sposobu, w jaki ADHD wpływa na życie pacjenta.
Jak radzić sobie z ADHD u dorosłych?
ADHD u dorosłych może być wyzwaniem, ale istnieje wiele strategii, które pomagają w radzeniu sobie z objawami i poprawie jakości życia. Oto kilka metod, które mogą okazać się pomocne:
Terapia behawioralno-poznawcza
Terapia behawioralno-poznawcza (CBT) jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w leczeniu ADHD u dorosłych. Pomaga ona pacjentom nauczyć się radzenia sobie z objawami poprzez zmianę negatywnych wzorców myślenia i wprowadzenie zdrowych nawyków. CBT pomaga w zarządzaniu czasem, organizacją, kontrolowaniem impulsów oraz redukcją stresu.
Leczenie farmakologiczne
Leki, takie jak stymulanty (np. metylofenidat) oraz niestymulanty (np. atomoksetyna), są często stosowane w leczeniu ADHD u dorosłych. Pomagają one w poprawie koncentracji, redukcji impulsywności i stabilizacji nastroju. Decyzję o wprowadzeniu farmakoterapii podejmuje psychiatra po dokładnym zbadaniu objawów i historii pacjenta.
Organizacja i planowanie
Wprowadzenie struktury do codziennego życia jest kluczowe w radzeniu sobie z ADHD. Pomocne mogą być listy zadań, kalendarze, przypomnienia, a także aplikacje ułatwiające zarządzanie czasem. Uporządkowanie obowiązków i planowanie zadań krok po kroku pomaga ograniczyć chaos i zwiększyć produktywność.
Zdrowy tryb życia
Zdrowy tryb życia, obejmujący regularną aktywność fizyczną, odpowiednią dietę oraz dbałość o sen, jest istotnym elementem radzenia sobie z objawami ADHD. Ćwiczenia fizyczne pomagają w redukcji stresu i poprawiają koncentrację, a odpowiednia dieta i sen wpływają na stabilizację emocji i funkcji poznawczych.
Diagnoza ADHD u dorosłych – Katowice
W Poradni FOCUS w Katowicach oferujemy kompleksową diagnozę ADHD u dorosłych, która obejmuje szczegółowy wywiad, ocenę objawów, test DIVA-5 oraz wsparcie w dalszym leczeniu. Nasz zespół doświadczonych specjalistów pomoże Ci zrozumieć naturę Twoich trudności i zaproponuje odpowiednie metody leczenia, które poprawią jakość Twojego życia. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na konsultację i rozpocząć drogę do lepszego zrozumienia siebie.
Artykuł sponsorowany
